ontwikkeling in het ei

Eieren kunnen met een simpel lampje, bijvoorbeeld LED lampje van de BLOKKER (€2,=) doorgelicht (geschouwd) worden.

Op youtube heb ik een filmpje gezet van een ei die halverwege de incubatietijd is (29 dagen).

Na 2 maanden komen de eieren uit, na het aanpikken duurt het meestal nog een dag voor ze er helemaal uit zijn. Vooral niet helpen, als de dooier niet helemaal is opgenomen, wachten ze nog een tijdje voor ze er helemaal uit komen. In het time lapse filmpje hieronder is het uitkomen 120x versneld te zien.

Een aantal eieren heb ik regelmatig geschouwd om de ontwikkeling van het embryo te volgen.

0 dagen

0 dagen

2 dagen: er verschijnt een witte vlek boven op het ei, een eerste teken dat het bevrucht is.

2 dagen: er verschijnt een witte vlek boven op het ei, een eerste teken dat het bevrucht is.

5 dagen: de witte vlek wordt groter en vormt zich tot een band.

5 dagen: de witte vlek wordt groter en vormt zich tot een band.

8 dagen_3

8 dagen: een ringvormige ader met in het midden het embryo.

9 dagen_3

9 dagen: het embryo groeit en een “buikje” is zichtbaar

11 dagen: kop, romp en staart zijn goed te onderscheiden, embryo is gekromd

11 dagen: kop, romp en staart zijn goed te onderscheiden, embryo is gekromd

12 dagen

12 dagen, diameter van de ringvormige ader

14 dagen: oogje is zichtbaar.

14 dagen: oogje is zichtbaar.

15 dagen

15 dagen

16 dagen

16 dagen

 

17 dagen

17 dagen

19 dagen

19 dagen, in dit stadium is het schildje al aangelegd, de geslachtsbepalende periode begint.

22 dagen

22 dagen, veel embryo’s zijn niet meer goed te zien omdat ze verder van de schaal af zitten.

 

24 dagen

24 dagen

27 dagen

27 dagen

29 dagen

29 dagen, contouren van het schildpadje zijn goed te zien, kop links (van dit ei is boven aan de pagina een filmpje te zien).

32 dagen

32 dagen, luchtkamer ontwikkelt zich, grootte en tijdstip is per ei verschillend

35 dagen

35 dagen

38 dagen

38 dagen

38 dagen

38 dagen, sommige eieren hebben een grote luchtkamer

 

46 dagen

46 dagen, ondanks de zeer grote luchtkamer is dit ei normaal uitgekomen.

50 dagen

50 dagen

50 dagen

50 dagen

52 dagen

52 dagen

53 dagen

53 dagen

60 dagen

60 dagen, de meeste schildpadjes zitten dwars in het ei, de eitand is goed te zien.

P1090377

P1090431

Schildpadjes hebben dubbel gevouwen in het ei gezeten, bij pasgeboren dieren is de plooi in het buikschild vaak nog te zien. Deze trekt na enkele uren weg.

Schildpadjes hebben “dubbel gevouwen” in het ei gezeten, bij pasgeboren dieren is de plooi in het buikschild vaak nog te zien. Deze trekt na enkele uren weg.

De “navel” waarmee de dooier verbonden zat is nog enkele dagen na de geboorte zichtbaar.

 

 

 

120 reacties op ontwikkeling in het ei

  1. Jooren linda zegt:

    Moet je doos met rietjes afdekken of deksel opleggen?

  2. Lodewijk, nog 1 vraag: als ik ze in de broedmachine leg, ga ik dan 60 dagen tellen vanaf dát moment of vanaf 4 mei ( de dag dat ze gelegd zijn)?

    • Hoi Patricia,
      Vanaf de dag dat je ze erin legt begint de teller. Een iets nauwkeurigere datum kan je aan de hand van het verschijnen van de eerste bloedvaatjes (dag8) uitrekenen, dus 52 dagen later. Als je ervoor zorgt dat de pas geboren schildpadjes niet uit het bakje kunnen Klimmen/ontsnappen, door er een deksel op te doen, dan kunnen ze na uitkomen gerust nog enkele dagen tot een week in de broedstoof blijven. Ik maak altijd 3-5 mm gaatjes in de zijkant van het bakje net onder de deksel (voor ventilatie).
      Groet, Lodewijk

      • hermien zegt:

        Hallo als een ei aan het uitkomen is hoelang duurt dit? die van mij is als 20 uur bezig zijn pootjes en snuitje zijn al vrij maar de rest van de bast zit nog rondom vast.

      • Hoi Hermien,
        Het kan een of twee dagen duren. Als hij nog een dooierrest heeft kan je hem het best laten zitten en wachten tot deze is opgenomen.
        Groet, Lodewijk

  3. Hoi Lodewijk, ik volg je al een tijdje. Maar heb nu even je advies nodig. Lena, één van mijn 5 THB dames loopt al een paar dagen onrustig rond en doet proefgravingen, ze is 10 jaar, het is haar eerste keer. Ik heb 1 man bij de dames zitten dus grote kans dat ze bevruchte eieren gaat leggen.uit voorgevoel heb ik vorige week een Jaeger broedmachine besteld die, helaas, nog niet binnen is. Stél dat ze vandaag gaat leggen (daar lijkt t op want ze is al héél lang bezig op 1 plek), dan kan ik de eitjes bewaren las ik hier. Dat zou sowieso beter uitkomen want als ik nu 60 dagen doortel ben ik nét níet terug van vakantie. Er is wel een dierenoppas in huis maar ik zou het graag zelf.meemaken zo’n eerste keer 😊. Wat kan ik het beste doen? Ik heb al wel bakjes (vd chinees), vermuliciet en een hygrometer in huis. Alvast bedankt voor je reactie.

    • Hoi Patricia,
      Je kunt de eieren zeker een week bij kamertemperatuur bewaren. Dit doe ik altijd half ingegraven in zeer licht vochtig zand (speelzand van Gamma, zo uit de zak is goed). Je moet er net een kuiltje in kunnen drukken zonder dat het instort.
      Bij mij waren de eerste legsels van jonge vrouwtje wel bevrucht maar ontwikkelde zich toch niet goed. Dus als het mis gaat, volgend jaar weer proberen 😉
      Groet, Lodewijk

  4. Koen vandeportaele zegt:

    Hallo,

    Mijn eerste landschildpadden zijn uitgekomen.
    Ik merkte bij 1 van de vier dat er een stukje darm,…. hangt aan de onderkant waar de navel zich bevind.

    Is dit normaal, en moet ik hier iets me doen ?
    De andere zijn zoals de foto hier boven.

    Alvast bedankt voor de mooie site en de vele info.

    Mvg Koen

  5. Koen vandeportaele zegt:

    Hey,

    Gisteren zijn mijn eerste schildpadden uitgekomen. Ik merkte op dat er bij 1 nog een stukje hangt uit de plaats van de navel zich bevind. Bij de andere is dit zoals de foto hier boven.
    Is dit normaal ?
    Zoniet kan ik hier iets aan doen.
    Mvg koen

    • Hoi Koen,
      Gefeliciteerd! Ik kan de situatie niet goed beoordelen uit je beschrijving, maar ik vermoed dat er nog een restant van de dooierzak aan de navel zit. Hier hoef je niks aan te dien.
      Groet, Lodewijk

  6. Daphne zegt:

    Hallo,
    Voor de allereerste keer heeft onze Griekse landschildpad van bijna 90 jaar een worp gedaan van 4 eitjes. Bij 3 eitjes zagen we heel goed de evolutie gelijk de foto’s hierboven. Eentje ervan niet. Op dag 60 zagen we bij de drie eitjes alles goed bewegen dus we waren zeer hoopvol. Op dag 62 is ons allereerste eitje uitgekomen. En die doet dit nu super goed. Ondertussen zijn we dag 67 maar de andere 2 komen niet uit en zien we ook geen beweging meer erin. Kan dit dat deze gestorven zijn in het ei en zo de laatste dagen dat ze normaal moeten uitkomen?

    • Beste Daphne,
      Bijzonder een schildpad van 90 jaar! Hoe weet je haar leeftijd zo precies?
      De eieren kunnen met een paar dagen verschil uit komen, maar ik begrijp je zorg. Soms sterven schildpadjes in de laatste dagen, ze zitten dan vaak in de lengte in het ei. Ik vermoed dat ze dan moeilijker het ei kunnen openbreken. Zelf grijp ik vrijwel nooit (meer) in, het gevaar bestaat dat je te vroeg ingrijpt. Maar als je het niet vertrouwt kan je met een theelepeltje een tikje op het ei geven en een kleine opening maken. Als je beweging ziet, dan gewoon weer in de broedmachine terugzetten, zodat hij een eventuele dooier op kan nemen.
      Groet, Lodewijk

      • Daphne zegt:

        Hallo,

        Ok bedankt voor de tip, we zullen dit morgen proberen.
        Wij weten ongeveer de leeftijd omdat wij vorig jaar een andere schildpad opgevangen hebben dat we op straat gevonden hadden. Wij dachten steeds dat de onze een mannetje was maar door de vondeling, hebben we dus gemerkt dat de onze geen mannetje is 😏 maar een vrouwtje doordat ze steeds werd aangevallen door hem .
        De vondeling hebben we dan naar een kweker gedaan van landschildpadden , omdat we de eigenaar niet vonden, waar hij nu een veel betere thuis heeft.
        Dienen mens wist dus ook daardoor ongeveer de leeftijd te zeggen nadat hij de onze ook gezien had.
        Wij wisten wel dat ze ouder was dan 60 jaar omdat ze al van bij mijn grootvader komt, zo naar mijn vader en nu bij ons.

  7. Eveline zegt:

    Hallo,
    De eieren zitten nu 57 in de broedmachine. In 1 is er een gaatje dat het schildpadje heeft open geprikt.
    Het begint dus…
    In een ander ei is er een barst onderaan, er lekt eigeel en wat bloed uit. Is dit normaal dat het ei of schildpadje dat erin zit bloed? Het is echt helder bloed. Maar hijzelf heeft nog geen gaatje ergens geprikt om bv te kunnen ademen.
    Moet ik er een gaatje in maken of kan ik iets doen? Hopelijk is het niet te laat… dank je !

    • Hoi Eveline,
      Ik help de schildpadjes vrijwel nooit met het uitkomen. Soms openen ze het ei en blijven enkele dagen zo zitten. Ik vermoed dat het schildpadje dan de dooier opneemt. Als er geholpen wordt komt het diertje ter wereld met een dooierrest, dat is weer lastig i.v.m. kans op beschadiging/infectie. Aan de andere kant sterft er soms een schildpadje in het ei, vaak zitten ze dan in de lengte in het ei (normaal is dwars). Ik vermoed dat ze dan meer moeite hebben om het ei te openen. Dit gebeurt in de natuur waarschijnlijk ook, mogelijk zouden die schildpadjes weer geholpen zijn als er ingegrepen wordt. Ik kies er voor om zo veel mogelijk de natuur zijn gang te laten gaan. Als je overweegt in te grijpen is het het best om met de bolle kant van een theelepel voorzichtig op het ei te tikken zodat er een barst ontstaat. Kans op beschadiging is dan klein.
      Succes, Lodewijk

      • Eveline zegt:

        Bedankt voor de reactie.
        Uiteindelijk hebben we het geholpen en het ei geopend. Wel nog een paar daagjes in de broedmachine gebleven zodanig dat hij het eigeel opnam.
        Waar het wat bloed en eigeel lekte door de barst kwam er schimmel op daarom hebben we hem geholpen. Zodanig dat de bacteriën niet erin zouden gaan.
        Na het open en tot onze verbazing leefde hij en hebben hem dan verplaatst in een steriel bakje met het eigeel.
        Nu vol leven, eerste die s’morgens opstaat om te eten, wat een gulzig vechtertje!
        Inmiddels is hij al een 2 weken oud ongeveer en doet het prima!

      • Hoi Eveline,
        Bedankt voor de update. Goed dat je het ei toch geopend hebt. Hoe zat het schildpadje in het ei? In de lengte (= met de kop naar een van de punten van het ei)?
        Groet, Lodewijk

      • Eveline zegt:

        Dag Lodewijk,
        Het jong zat er in de breedte in, niet met zijn hoofd naar een ronding.
        Is 16/8 geboren/ ei open gemaakt
        20/8 verhuist naar het terrarium
        26/8 voor het eerst gewogen 14 gr.
        Er is een ander geboren 1 dag later zelf en woog op dezelfde weegdag al 20 gr.
        (Hij zat wel in de lengte en is in 4u tijd volledig uit zijn schaal gekropen)
        Ontdekt dat mijn keukenweegschaal niet te vetrouwen was, daarom heb ik hun gewicht niet van bij de geboorte.
        Heb nu een nieuwe en werkt super 👌
        Groetjes
        Eveline

      • Hoi Eveline,
        Soms zitten de schildpadjes die uitkomen in de lengte in het ei, maar als het in het laatste stadium fout gaat zitten ze vrijwel altijd zo gepositioneerd en zelden dwars.
        Goed dat je een nieuwe weegschaal hebt, 6 gram aankomen in een dag kan natuurlijk niet.
        Fijn dat het schildpadje dat je hebt geholpen het zo goed doet.
        Groet, Lodewijk

  8. Els zegt:

    Hallo. Na één dag eitjes gevonden van griekse schildpad. Mogen ze nog in de broeikas? Dank u.

    • Beste Els,
      Begrijp ik het goed dat je een legsel hebt gevonden die gisteren gelegd zijn?
      Eieren kan je zeker een of twee weken bij kamertemperatuur bewaren voordat ze bebroed worden. Bij het opgraven mogen de eieren niet gedraaid worden, je kunt met potlood een kruisje op de bovenkant zetten. De eieren kunnen gewoon bebroed worden.
      Groet, Lodewijk

  9. Katja Marievoet zegt:

    Hallo

    Ik zie dat sommige van de eitjes, nog maar 19 dagen in kast, barsten. Dus de vermeculiet is te nat waarschijnlijk. Kunnen die nog uitkomen?
    Groetjes Katja

    • Hoi Katja,
      Gebarsten eieren kunnen nog uitkomen als er geen infectie bij komt. Je kunt ze het beste op vrijwel droog zand leggen in een klein kuiltje zodat ten minste de helft van het ei zichtbaar blijft. Dagelijks controleren op schimmel en aangetaste eieren verwijderen.
      Succes, Lodewijk

  10. Els Valvekens zegt:

    Beste Lodewijk,

    Vorige zomer en onlangs in maart en mei hadden wij bij onze bijna 15-jarige schildpad voor het eerst een mannetje dat kwam ‘logeren’. 5 dagen geleden zagen we ze eieren leggen.
    Omdat ik nog niet helemaal klaar was met de broed-voorbereiding (beetje ongeloof dat we eieren zouden vinden), heb ik ze pas op de derde dag in de bain-marie broedstoof gelegd. Het is er ctu tussen 28,5 en 30,5°, dus dat lijkt me wel ok, maar door die bain-marie-methode is de luchtvochtigheid wel ontzettend groot: ik zit steeds aan zo’n 95% of meer. Is dat een probleem? Ik kan het deksel wel verder open laten, maar dan wordt het moeilijker om een constante temperatuur te behouden, vrees ik. Ze zitten nu in een mengeling van aarde/zand wat ik heel lichtjes heb bevochtigd. Straks heb ik vermiculiet en plaats ik ze over. Misschien gaat dit al een ander effect hebben.
    Vanmorgen zie ik ook het eerste witte vlekje verschijnen! Is dit proces mogelijks wat later gestart omdat ik ze in de grond op de legplaats had laten zitten die eerste dagen?
    En ze zijn ook wel wat vuil, van de aarde, waardoor ik bang ben dat de ontwikkeling wat minder duidelijk te volgen zal zijn. Da’s niet erg, maar beetje jammer.
    Wat ik hier verderop in de blog alallemaal las, is zò leerrijk! Dankjewel daarvoor!
    Els

    • Hoi Els,
      Leuk dat je eieren in de broedstoof hebt liggen. Je kunt eieren een of twee weken bij kamertemperatuur bewaren zonder enige schade, ik doe dit soms om de uitkomstdatum wat te verzetten i.v.m. vakantie. Ik heb ook wel eens geprobeerd eieren bij 4°C te bewaren maar dat was geen succes. Als het lukt kan je de temperatuur nog met een graad verhogen, dan heb je meer kans op vrouwtjes. Heb je je thermometer geijkt? Dat kan gemakkelijk door te vergelijken in warm water met een koortsthermometer (op laagste temp die hij kan aangeven, meestal rond 33°C).
      Een hoge luchtvochtigheid is prima, de eieren zullen dan niet uitdrogen. Het is wel belangrijk dat het substraat niet te nat wordt, dat leidt gegarandeerd tot barsten in de eieren omdat dan te veel ze vocht opnemen. Ik doe de eieren altijd in een plastic bakje net deksel, in de zijkant van het bakje zitten ~2-3 mm grote gaatjes. In de deksel zitten geen gaatjes zodat er geen condensdruppels op de eieren kunnen vallen. Als substraat gebruik ik gewoon zand, vrijwel droog. Vermiculiet is ook goed, veel kwekers gebruiken dit.
      Leuk om af en toe de eieren door te lichten door er een klein lampje op te houden, de eerste aders verschijnen na ~10-12 dagen bebroeden.
      Leuk om weer van je te horen als de eieren bevrucht zijn.
      Succes, Lodewijk

  11. Rachida zegt:

    Hallo,
    2 de jaar eitjes van ons Griekse landschildpad. Vorig jaar niet bevrucht. Ze is 10 jaar oud.
    We hebben de eitjes in een terrarium in een bakje gelegd op washandje met infrarood lamp van 50w. 30graden . En een bakje water voor luchtvochtigheid. We zitten aan dag 7.
    Zijn we goed bezig?
    Groetjes

    • Hoi Rachida,
      Het is waarschijnlijk lastig om de temperatuur en vochtigheid goed te regelen. Maar zolang de temperatuur tussen 28 en 33°C is en de luchtvochtigheid hoog is het goed. Op mijn website staat hoe ik mijn eieren bebroed, dit is niet een ingewikkelde of dure opstelling.
      Over 3-5 dagen is er een ronde ader zichtbaar als je de eieren doorlicht door er een klein lampje op te houden.
      Succes, Lodewijk

  12. moonlightunicornxx zegt:

    Beste Lodewijk
    Sinds begin september hebben wij een eitje van ons meisje zippa. Vorig jaar had ze 6 eieren gelegd en zijn ook alle 6 uitgekomen. Maar dit ei heeft nu een zwarte vlek boven in het ei. Is dit ei aan het rotten? En niet bevrucht? We hebben het ei gwn zo neer gelegd hoe die op de grond lag dus niet gedraaid.

    Met vriendelijke groeten
    Myrthe Bos

  13. Kristel zegt:

    Beste Lodewijk,
    Onze eitjes (Testudo Hermanni Boettgeri) liggen nu 54 dagen in de broedmachine. De laatste weken is de zichtbaarheid bij het schouwen verminderd, zoals ook op jouw foto’s te zien is. Vandaag merkte ik echter op dat bij enkele van de eitjes zelfs de luchtkamer moeilijk zichtbaar wordt. Heeft u enig idee of dit net betekent dat het schildpadje meer plaats inneemt en dat bij die eitjes de laatste sprint wordt ingezet. Of…. dat het hier net voor de eindstreep aan het fout gaan is?
    groetjes Kristel

    • Hoi Kristel,
      Bij doorlichten kunnen de eieren er in de laatste week verschillend uit zien. Soms lijkt het ei zelf helemaal leeg (zie een van de foto’s). Je moet nog enkele dagen geduld hebben, vooral niet te snel ingrijpen.
      Groet, Lodewijk

      • Kristel zegt:

        We weten het antwoord nu met zekerheid. Al onze eitjes hadden een luchtkamer (ongeveer 1/4 van het ei). Bij enkele eitjes was die luchtkamer plots verdwenen of moeilijk zichtbaar. Een dag later verschenen bij die eitjes de eerste barstjes. Het lijkt er dus bij ons op dat dat inderdaad een voorbode was. Intussen komen ze één voor één uit. De eerste schildpadden lijken het goed te doen.
        Bedankt om jouw ervaring te delen. Jouw website is zo’n hulp geweest in dit nieuwe avontuur voor ons.

      • Hoi Kristel,
        Gefeliciteerd! Het is altijd weer leuk om de kleine schildpadjes op te zien groeien. De “kunst” is om ze mooi glad groot te brengen. De sleutel hiervoor is uitdroging te voorkomen, vochtig bodemsubstraat (cocopeat) en een warmtelampje met laag vermogen (bv 20W halogeen).
        Groet, Lodewijk

  14. Rocco Meijer zegt:

    hoi,

    wij hebben 6 eieren, 4 van de eerste leg en 2 van de tweede leg.

    dit is voor ons de eerste keer dat we de eieren gaan uitbroeden! de eerste leg zou deze week uit moeten komen….. wekelijks controleren wij de eieren…..

    bij 2 vd 3 eieren zit op de onderkant waar het ei in het fermilculiet ligt zit een dikke bars…… verder nog geen beweging oid, maar, ook zit er iets bloed bij het ene ei en iets wits (voelt als dooier) bij het andere ei.

    gezien onze geringe ervaring hierin, zou jij ons verhelderingen kunnen geven wat dit kan zijn en of het goed is dat dit zo hoort

    gr
    Rocco

    • Hoi Rocco,
      Heb je de eieren doorgelicht? Zijn ze bevrucht. Als het substraat te vochtig is kunnen de eieren barsten. Is het vermiculiet vochtig? Het witte op een van de eieren klinkt als schimmel. Goed om de eieren vanaf nu dagelijks te controleren en indien mogelijk de beschadigde eieren in een apart bakje zodat als ze gaan schimmelen de andere eieren niet zo snel aangestoken worden. Uiteraard mag je de eieren niet draaien.
      Groet, Lodewijk

      • Rocco Meijer zegt:

        dag lodewijk,

        we hebben uit eindelijk 1 ei weggehaald. het andere ei dat beschadigd was is vanmiddag uit het ei gekomen, nr 2 is op dit moment bezig met het breken van zijn ei, z’n snufferd is al te zien.

        echter heb ik nu een vervolg vraag, is het raadzaam als de dieren net uit het ei zijn om hun buikschild schoon te maken? en de navelstreng te verwijderen? of hoe kunnen we dit het beste aanpakken? op de foto’s die jij plaats lijken de dieren schoongemaakt te zijn. en wat gebruik jij voor de schoonmaak?

        bvd
        Rocco

      • Hoi Rocco,
        Mooi dat het beschadigde ei is uitgekomen. Als het eivlies nog intact is en er geen infectie bij komt kan het goed gaan. In principe hoef je de schildpadjes niet schoon te maken, ze graven zich meestal toch gelijk weer in. Ik maak ze schoon voor fotoregistratie en om ze met nagellak te markeren.
        Groet, Lodewijk

  15. Kristel zegt:

    Bedankt voor deze zeer duidelijke uitleg. Wij hebben nu 10 jaar onze landschildpadden en dit jaar vonden wij in de serre op het stro een eitje. Daarom zijn we opzoek gegaan en vonden na wat graafwerk een kuil met nog 10 eitjes in. We hebben ze in een geleende RCom50 broedkast gelegd (temp 31°C en 70%vochtigheid). Nu hopen we dat er een bevrucht eitje tussen zit….
    We gingen wachten tot in de helft van de broedtijd om ze eens te shouwen. Ik durf echter de broedkast niet goed open te doen om de temperatuur en vochtigheid niet te laten zakken. (ik weet niet hoe lang het toestel er zou over doen om alles terug op temperatuur en vochtigheid te brengen)
    De verleiding om het toch al eens te doen is echter wel groot, bijna even groot als onze nieuwsgierighied :-). Na jouw foto’s te zien van de witte banden, proberen we te vergelijken met onze eieren, maar hoe langer we kijken hoe meer we denken een witte band te zien. Wishfull thinking??? Er zijn ook enkele eieren die nog wat geruis van zwarte potgrond eromheen hebben, waardoor het moeilijker te herkennen is.
    Wij hebben onze eieren gewoon in de broedkast gelegd (tussen twee begeleiders zodat ze niet kunnen omrollen) en niet in een extra schaaltje met zand of andere ondergrond. Omdat we ervan uit zijn gegaan dat de broedkast zo de controle over de temperatuur en vochtigheid het best kan regelen. Is dat ok? of kan ik dan maar best zo snel mogelijk (of bij de schouwing) dat toch nog in orde brengen. Wat is jouw advies?

    • Hoi Kristel,
      De witte band verschijnt bij bevruchte eieren na een dag of drie. Een wit verkleuring treedt bij niet bevruchte eieren later op, dus na ~30 dagen zegt dat niks. Je kunt beter met een klein lampje de eieren doorlichten, gewoon erop houden. De eieren mogen niet gedraaid worden daarom begraaf ik ze voor de helft in zodat ze niet kunnen rollen. Je kunt hiervoor zand gebruiken. Maar als ze nu stabiel liggen kan je het ook zo laten.
      Als je toch overweegt ze te verplaatsen, zet dan een kruisje op de bovenkant van het ei met potlood. Dek het bakje af zodat er geen condensdruppels in kunnen vallen, een te vochtig substraat is funest. Boor in het bakje net onder de rand een aantal gaatjes voor beluchting.
      Je hoeft niet bang te zijn voor tijdelijke afkoeling van de broedstoof bij openen. Ik bebroed de eieren bij een hogere luchtvochtigheid, nooit anders geprobeerd.
      Groet, Lodewijk

      • Kristel zegt:

        Dag Lodewijk,
        Bedankt voor jouw snelle antwoord. We hebben een kuil van 11 eieren op 30 juni gevonden, maar we weten natuurlijk niet hoe lang die eitjes er al lagen.
        We hebben ze net geschouwd. Het lijk erop dat er 8 à 9 eitjes bevrucht zijn. Jouw foto’s zijn zo handig om te weten wat we moeten zoeken. De ringvormige ader en de embryo’s zijn duidelijk te zien. Bij twee eitjes kan ik het niet zien, ik ga ervan uit dat die leeg zijn. Voorlopig laat ik ze nog even liggen zodat ik binnen enkele dagen nog even kan dubbel checken. Als ik de ontwikkeling in de eitjes zie en ze vergelijk met jouw foto’s denk ik dat ze daar nog niet lang zullen gelegen hebben.
        De broedmachine die we ter beschikking hebben, kan maximum 70% vochtigheid aan. Dus ik hoop dat dat voldoende gaat zijn. Het zou zonde zijn als het daardoor misloopt.
        De eieren liggen tussen twee begeleiders om ze niet te laten omrollen, maar toch klinkt jouw oplossing van het zand stabieler. Dus ik ga kruisjes zetten en zo’n constructie in mekaar knutselen. Dat gaat veiliger zijn. Zeker als we in de komende weken ze nog eens willen schouwen. Nu is het echt wel een zeer delicate klus om de eitjes niet te veel te laten bewegen.
        Groetjes Kristel

      • Hoi Kristel,
        De eieren kunnen echt wel wat hebben. De reden dat ze niet gedraaid mogen worden is dat reptieleneieren geen hagelsnoer hebben. De dooier zakt daarom uit en ligt op de bodem van het ei. Het embryo ontwikkeld zich aan de bovenkant. Wanneer het ei gedraaid wordt komt het ontwikkelende embryo onder de dooier terecht en sterft af. Leuk dat je de foto’s op mijn site gebruikt om het ontwikkelingsstadium te schatten.
        Je kunt bv een boterkuipje gebruiken om de eieren in te doen, die zijn handig omdat er een deksel op zit die er gemakkelijk open af kan. Maak wel ongeveer 8 gaatjes (3-5 mm doorsnede) onder de rand voor beluchting. Ik maak het zand licht vochtig (een of twee theelepels per bakje) zodat je net een kuiltje kunt maken.
        Veel plezier met het doorlichten, leuk om foto’s/filmpjes te maken.
        Groetjes, Lodewijk

      • Ik kreeg van Piet nog een goede tip om de luchtvochtigheid te verhogen. Hij zet bierviltjes in een bakje water, hierdoor wordt het oppervlak vergroot en verdampt er meer water. Maar misschien is 70 % RV voldoende.

      • Kristel zegt:

        Bedankt om mee te denken.

  16. Cate zegt:

    Ik ben benieuwd heb 8 eitjes nu 28 dagen oud……..

  17. Roos zegt:

    Beste Lodewijk,

    Ik heb de eitjes op 20 dagen doorgelicht en heb hier foto’s van.
    Kan ik die op de een of andere manier bij jou krijgen zodat je je mening kan zeggen?

    Het zijn 8 eitjes waarvan ik vermoed 5 bevrucht

    Groetjes,
    Roos

  18. Ella zegt:

    Hoi, in onze tuin heb ik7 landschildpadden van 70jaren oud.
    Ik heb ook eieren proberen uit te broeden in een zelfgemaakte broedbak met warme lamp boven en veel bakjes water in voor vochtigheid.
    1 schildpadje kwam op 13 september na meer dan 70 broeddagen uit. Het is heel gezond en actief. Nu, 11 oktober dacht ik echt dat de anderen eitjes niet bevrucht of niet gelukt gingen zijn. 1’tje deed ik tot mijn grote schaamte een beetje open en daarin zit een schildpadje (ik heb er een foto van) waar de schild er nog niet zo volmaakt uit ziet. Het lijkt een beetje weker en minder van vorm. Ik zie het niet echt bewegen maar ik denk dat er wel kans is dat deze leeft en dat ik te ongeduldig was (= meer dan 90 dagen in ei) . Ik zie een soort van eigeel die niet lekker ruikt. Maar het zal dus waarschijnlijk uiteindelijk verdampen of opdrogen.. Is dat een soort voeding voor het kleine wezentje?

    Nu heb ik het dicht onder de warmtelamp gelegd. Onder plastiek om de vochtigheid en warmte constant te houden.
    De bak is continu tussen 25 en 30 graden.

    Wat moet ik nu doen omdat kleintje het meeste kans op leven te geven?
    Laten liggen en hopen dat die overleeft en dan zelf uit eischaal kruipt of na een daghelemaal eischaal eraf halen?
    Voorlopig blijf ik er dus af.

    Kun je me aub helpen?
    Dank je!!!!!!

    Blij dat dit hier bespreekbaar is.
    Ik heb dus nog intacte eieren en hoop dat deze nog uitkomen …

    • Hoi Ella,
      Wat leuk dat je nu nog eieren hebt van de oude schildpadden. Hoe weet je de leeftijd van de schildpadden zo precies. Ik zou zeer graag foto’s willen hebben van het buikschild van oude schildpadden waarvan de leeftijd bekend is.
      Maar nu een antwoord op je vragen.
      Bij ~30°C is de broedduur ~60 dagen. Een broedduur van 70 dagen is al vrij lang, waarschijnlijk was de gemiddelde temperatuur lager dan 30°C. Heb je er een thermometer bij gelegd?
      Ik zou hetzelfde hebben gedaan en de eieren voorzichtig geopend hebben na 90 dagen. Waarschijnlijk is het schildpadje dood, helemaal omdat je schrijft dat het stinkt. Misschien kan je een pootje vrij prepareren en zien of er een reflex in zit. Als het schildpadje nog leeft kan je het ei terug plaatsen in de broedmachine. Het schildpadje moet wel kunnen ademen, afdekken met plastic (folie?) is wellicht niet een goed idee. Maar eerlijk gezegd denk ik dat het schildpadje al dood is.
      De kans dat de andere eieren nog uitkomen na 90+ dagen is vrijwel uitgesloten.
      Ik gebruik ook altijd een eigen gemaakte broedmachine. Commerciële broedmachines verwarmen de lucht, dat is lastig echt goed in te regelen. Mijn broedmachine is gemaakt van twee aquaria (kan ook elk ander waterdichte bak zijn) die in elkaar passen en een elektronische aquarium thermostaat, volgens het au-bain-marie principe. Deze is zeer stabiel (omdat er veel massa aan water in zit), goedkoop en de luchtvochtigheid is hoog (zie foto’s op mijn website). Misschien kan je zo’n broedmachine volgend jaar eens proberen als er weer eieren komen…
      Ik zou graag foto’s van je volwassen dieren willen hebben, met name van het plastron (buikschild).
      Groet, Lodewijk

      • E zegt:

        Hoi Lodewijk
        Ik stuur je graag de foto’s door maar naar welk e-mail of WhatsApp nummer?

        Het eitje die ik opengedaan heeft bevat een compleet schildpadje die dus jammer genoeg niet beweegt. Ik heb het in een mini serretje met water naast de kachel gezet. Ik geef het nog een dag tijd.
        Maar…. nu net… is er een ander eitje van 100 dagen in broedkast waar er nu een openingetje , een krakje in komt en ik zie beweging!!!!!!!!!!!
        Ik ben in een hoopvolle verwachting!!!
        Wonderbaarlijk!!!!

      • Hoi Ella,
        Gefeliciteerd, wat een onverwachte verrassing. Dat is echt een zeer lange broedduur! Over de jaren heb ik 153 Griekse landschildpadjes geboren zien worden, maar dit nog niet eerder meegemaakt. Wat is de temperatuur in de broedmachine. Heb je je thermometer gecontroleerd (doe ik met een koortsthermometer in een bakje lauw warm water)? Koelt de broedmachine ’s avonds af? Bij 30-34°C is de broedduur ~60 dagen soms 70 dagen.
        Ik ben benieuwd naar het schildpadje, nog even geduld.
        Groet, Lodewijk

  19. Katja zegt:

    Ik heb een landschildpad uit het ei gehaald na 90 dagen. (Een anders was er na 80 dagen zelf uitgekropen. ). De dooier hangt nog aan zijn buikje. Ik heb hem terug in de broedkast gezet. Gaat die dooier er vanzelf afgaan?

    • Beste Katja,
      Je hebt er goed aan gedaan om het schildpadje terug in de broedmachine te zetten. Als het goed is zal de dooier opgenomen worden, dit gaat verrassend snel (enkele dagen). Tenzij de dooier er slecht uit gaat zien zou ik er niks aan doen.
      Wel raar dat er zo’n groot verschil zit in de geboortedatum. Verder is de broedduur bij 30-34°C ongeveer 60 dagen. Bij welke temperatuur heb je de eieren bebroed? Heb je je thermometer gecontroleerd en hoe?
      Groet, Lodewijk

      • Katja zegt:

        Hallo
        Het is een reptibator. Zo aangekocht.die staat op 31.5 gr en ong 70% vocht. Al verschillende legsels over andere jaren in uitgebroed. De ene keer met en de andere keer zonder geluk. Nu waren er al drie van een ander legsels uitgekomen over 5 dagen.
        Deze laatste 2, uit 10 eitjes,zijn het eerste legsels van mijn eigen schildpadden.
        Wat doe ik als de dooier er niet goed zou uitzien.

      • Hoi Katja,
        Heb je temperatuur ook gecontroleerd met een geijkte thermometer? Ik ijk (of eigenlijk kalibreer/controleer) mijn thermometers met een koortsthermometer in een bakje lauw water.
        Eerste legsels van schildpadden zijn vaak van mindere kwaliteit, dat kan ook een verklaring zijn.
        Als de dooier (of de bloedvaten) gaan verkleuren kan je overwegen de dooier af te binden met een sterk garen draad. Doe dit pas als je het echt niet meer vertrouwd, beter is het natuurlijk als het schildpadje d voedingstoffen opneemt. Ik heb het een keer moeten doen. Het schildpadje deed het uiteindelijk toch gered maar bleef lang klein.
        Groet, Lodewijk

  20. Els Stoop zegt:

    Hallo, in 1976 kreeg ik mijn landschildpad Testudo Hermani Boettgeri (een vrouwtje), zo’n 15 jaar geleden een mannetje bijgekomen van mensen die naar een rusthuis gingen en ook nog een ander vrouwtje (gevonden door politie). 10 jaar geleden kreeg ik voor ’t eerst nakweekjes. 3 jaar geleden ook succesvol. Nu had ik weer 4 eieren, (eentje al snel ontploft). Omdat omdat ik kleine vliegjes in de broedkast zag en een maad uit 1 eitje zag komen, heb ik dat open gedaan –> onbevrucht. vandaag dag 65 dus dacht ik dat de 2 anderen ook niet meer zouden uitkomen… 1ste opengedaan en lijkt alsof het dood is (nog grote eierdooier). Dan ook het laatste eitje opengedaan en zelfde stadium, maar lijkt alsof even bewoog. Ze zitten allebei nog in het ei op de eierdooier. Ik heb de eieren op vochtig keukenpapier gezet en terug in de broedkast. Op het tupperware waar de eieren inzitten, keukenfolie gelegd. Wat raad jij aan? Broedkast dag én nacht op 31 graden (of lager?) of toch onderbreking s nachts? Ik dacht elke dag even te bestuiven met water op de schildpadjes?
    ‘k Voel me zo slecht dat ik ze opende 😦

    • Hoi Els,
      Mijn ervaring is dat het eerste legsel niet erg goed is , dit komt overeen met jouw beschrijving. Dat je het ei open gemaakt hebt na 65 dagen is niet vreemd. Meestal komen de eieren uit na 60 dagen bij 31°C. Zoals je aangeeft lijkt de conditie van de schildpadjes niet erg goed. Jouw aanpak is goed, het is het beste om ze in de broedstoof te laten tot de dooier is opgenomen, 31°C is prima. De luchtvochtigheid hoog houden lijkt mij goed. Zelf gebruik ik een eau bain Marie broedstoof, hier is de luchtvochtigheid altijd erg hoog, extra sproeien is dan niet nodig. Je schrijft dat je keukenfolie onder de eieren hebt gelegd (met daarover vochtig keukenpapier). Kunnen de schildpadjes er onder kruipen? Dan zou ik het zeker verwijderen i.v.m. kans op verstikking.
      Groet, Lodewijk

      • Els Stoop zegt:

        Dank voor je interessante en zeer nuttige reactie. Ik bedoel dat ik een hard plastic potje nam, daarin vochtig keukenrol deed, daarop de schildpadjes zette die nog half in t ei zitten en dan bovenop de randen van het plasitc potje leg ik het doorschijnend plastic folie om de vochtigheid te bewaren. De schildpadjes kunnen daar niet aan. Zou ik s nachts de temperatuur doen dalen of niet?
        groetjes Els

      • Hoi Els,
        Je kunt de temperatuur constant houden, dan is de vochtigheid ook constanter.
        Groet, Lodewijk

  21. Raymond zegt:

    Bestel Lodewijk,

    Alle 7 schildpadjes zijn uitgekomen. Ik heb ze Vervolgens nog 3 dagen in de broedstoof gelaten, apart op vochtig keukenpapier totdat de naveltjes dicht waren. Ze zitten nu sinds 1 dag in het terrarium, hebben zich alle ingegraven in de cocospeat bodemlaag. Hoe weet ik of ze wel iets eten, kan tenslotte niet de hele dag naar ze kijken? Wanneer beginnen ze normaliter met eten? Nog tips?

    Mvg Raymond

    • Hoi Raymond,
      Prachtig 7 schildpadjes! De eerste week is er maar weinig te zien. Ze graven zich dan de heel tijd in. Sommige zie je pas na 2 weken. Ik laat ze altijd met rust. Na een week graaf ik ze op en zet ze op fijngesneden andijvie. Verder houd ik de eerste tijd bij welk schildpadje eet (voor een handige methode om te markeren zie https://landschildpad.wordpress.com/kweken/). Eventuele hardnekkige weigeraars zet ik na 2 weken apart om ze in de gaten te houden.
      Succes, Lodewijk

      • Jan zegt:

        Hallo, goh ik doe het ietsje anders. Een dag na het uitkomen heb ik ze buiten gezet in het zonnetje en s’avonds zet ik de krat gewoon terug in garage. Dat lukt prima na een dag of 2 zijn ze reeds begonnen met eten. Het zijn kleine maar Steve jongens die schildpadjes . Ik heb de indruk dat we ze een beetje teveel in de watten leggen . Groetjes Jan

      • Hoi Jan,
        Ik laat ze ook zo veel mogelijk hun gang gaan. Bij mij graven ze zich de eerste week in en de meeste eten dan niet. Ik laat ze zo veel mogelijk hun gang gaan. Maar helaas… soms gaan ze niet uit zichzelf eten en dan gaat er ook wel eens eentje dood. Met dwangvoeren heb ik geen goede ervaring, dat helpt maar een korte tijd en ik vermoed dat er dan iets mis is met het schildpadje. Zo veel mogelijk buiten houden is waarschijnlijk het beste (zie https://landschildpad.wordpress.com/bultvorming/) maar is lastiger bij lang slecht weer. Dit jaar houd ik mijn nakweek van vorig jaar buiten, als dat goed gaat zal ik hierover een stukje schrijven.
        Groet, Lodewijk

  22. Gerrie zegt:

    Hey Lodewijk na 11 jaar het eerste jong gekregen van mijn griekse koppel ,we zijn er super blij mee . Ze heeft 1 keer gelegt , 3 eieren waarvan 1 bevrucht . En die is vandaag uitgekomen .Nou hopen dat alles goed gaat met het jong . Loopt al lekker rond dus ik denk dat het goed komt . Ik had wel ern tweede legsel verwacht . Gr Gerrie

    • Hoi Gerrie,
      Leuk! Je eerste nakweek. Meestal wordt het eerste legsel niks… je hebt geluk. Volgend jaar kan je meer verwachten. Houd je schildpadje vochtig (cocopeat) en schrik niet als hij zich een week (of twee) ingraaft.
      Groet, Lodewijk

      • Gerrie zegt:

        Oke en vanaf wanneer moet het padje gaan eten ? En het temperatuur is in het terrarium 28,5 dat is voldoende toch ? Heb cocopeat erin en een klein deel met schelpenzand . Hij liep al flink rond .

      • Soms eten ze gelijk al, maar meestal graven ze zich in en zie je ze pas na enkele dagen (tot wel 2 weken). Bied elke dag wel voer aan. Ik graaf ze na een week op en zet ze op een schoteltje fijngesneden andijvie en kijk welke eet. De weigeraars zet ik apart om beter in de gaten te houden en de andere niet steeds te verstoren bij opgraven. Als ze eten gaat de opfok meestal soepel.
        De temperatuur moet ’s avonds gewoon afkoelen. Niet een te grote lamp boven de schildpadjes, 20 W halogeen is voldoende.

      • Gerrie zegt:

        Oke ! Bedankt dat jij zo snel reageert top! Nog een laatste vraag haha. Moet ik voor dit padje nu al een citus aanvragen , ik verkoop hem niet,moet het dan toch ? Fijne avond .

      • Als je het schildpadje houdt hoef je niks te doen, alleen een goede administratie houden. Een EU-certificaat “CITES” is alleen als je ze wilt verkopen/overdragen. Als het schildpadje zwaarder is dan 500 g eist de Nederlandse wet dat het diertje gemerkt moet worden middels een chip, in België is ook fotoregistratie toegestaan. Je kunt dit uitgebreider lezen op mijn website (https://landschildpad.wordpress.com/wetgeving/) deze heb ik onlangs geupdate.
        Groet, Lodewijk

  23. Raymond zegt:

    beste,
    ik heb 7 eieren van Griekse landschilpadden in een incubator liggen. Deze ochtend zie bij 4 eitjes een kleine opening en bij 2 eitjes zit er een schildpadje voor de opening. Verder zie ik niets gebeuren. Hoe lang duurt het normaal gesproken om uit het ei te kruipen?

    • Beste Raymond,
      Gefeliciteerd! Altijd er leuk om schildpadjes uit het ei te zien breken. Meestal duurt het een dag maar soms ook 3 dagen. Vooral niet helpen! Vaak hebben ze nog een dooierrest die opgenomen moet worden. Als ze “geholpen” worden is er vaak nog een kleine dooier die gemakkelijk beschadigd als het schildpadje rond gaat lopen. Als een schildpadjes een dooier heeft kan je hem het beste in de broedmachine laten, na een paar dagen is deze wel opgenomen. Vergeet vooral niet om foto’s te maken!
      Groet, Lodewijk

  24. Cate zegt:

    Hallo ik heb 21 eitjes van mijn Grieken. Bij enkele Zoë ik onderin het ei een gele laag liggen enig idee wat dat kan zijn?

    • Hoi Cate,
      In tegenstelling tot vogeleieren hebben reptieleneieren geen hagelsnoer. De eidooier zakt na enige uit, dat is normaal. Daarom mogen de eieren ook niet gedraaid worden. Als binnen een dag of 3 een witte vlek ontstaat is de kans groot dat het ei bevrucht is. Pas echt zekerheid heb ja als ja bij doorlichten een ader of embryo zit, dit is na 10 dagen zichtbaar.
      Groet, Lodewijk

      • Cate zegt:

        Hallo ik heb nu 3 legsels van mijn Grieken de 1e leg ligt nu 60 dagen 3 eitjes daarvan beginnen aan de buitenkant te schimmelen moet ik die laten liggen?

      • Hoi Cate,
        Bedorven eieren kan je het beste verwijderen. Voor de zekerheid kan je het ei voorzichtig openen. Beter niet pulken maar een paar zachte tikjes met een theelepel, daar beschadig je niks mee. Dit is wel eek klusje om buiten te doen vanwege de stank.
        Een paar jaar geleden was er tijdens mijn vakantie een ei stuk gegaan. Dit had vliegen aangetrokken en de hele broedmachine zat vol maden… geen enkel ei was toen uitgekomen.
        Ik hoop dat overige eieren wel goed gaan.
        Groet, Lodewijk

  25. Monique zegt:

    Goededag,

    Ik heb een stelletje muskusschildpadden.
    Het vrouwtje heeft 3 weken geleden voor het eerst 1 ei gelegd. Deze heb ik in een bakje gedaan met zand en op het filter bak gezet in het vissen aquarium. Nu hebben ze weer eieren gelegd en ik heb geen broedstoof,kunnen de eieren ook in het zand blijven en hierin uitgebroed worden? Er schijnt overdag een warmte Lamp op van 10:15-21:15. En het zand is aardig vochtig. Of moet ik de warmtelamp langer aan laten om kans te maken dat het wel uitkomt?

    • Hoi Monique,
      Leuk dat je eieren hebt van de muskusschildpadden. De eieren moeten rond de 30°C bebroed worden, dit hoeft niet in een broedmachine. Een nachtelijke afkoeling kan geen kwaad, dit is misschien zelfs beter. Ik begrijp dat je de eieren in de bak van de volwassen schildpadden wilt laten. Op zich kan dat als de temperatuur maar goed is. Er is wel een ander punt waar je aan moet denken. Jonge schildpadjes zijn niet zo’n goede zwemmers, zeker muskusschildpadden niet. Je weet nooit zeker wanneer de eieren uit komen, meestal ben je daar niet bij. Als de waterstand te hoog is verdrinken ze misschien. Verder kunnen de kleintjes als voedsel worden aangezien…
      Overigens is een broedmachine gemakkelijk te maken van twee in elkaar passende aquaria (of andere waterdichte bakken) en een aquariumthermostaat (zie mijn au bain marie op de website).
      Groet, Lodewijk

  26. Annemie zegt:

    Beste
    Ik heb net een eitje ontdekt ik heb dit er zachtjes uitgenomen en in revierzand gelegt ik heb namelijk 2 moerasschilpadden weet niet of het manneke en vrouwtje is …..mijn vraag is nu er is stillaan een witten harde schild aan rondkomen is dat een goed tekenen en is dit dan bevruchtbaar ? Mvg

    • Hoi Annemie,
      Welke soort schildpad heb je? Bij de meeste schildpad soorten is het geslacht gemakkelijk te bepalen, de staart bij het mannetje aanzienlijk groter.
      Als het ei bevrucht is verschijnt er na een paar jaar een wit vlekje op het ei, deze breidt zich uit tot een band, weer later is het ei egaal wit. Doorlichten met een klein lampje (een rode ringader is na ~10 dagen zichtbaar) is het meest betrouwbaar.
      Groet, Lodewijk

  27. debakker olivier zegt:

    Beste,
    Op 28/08 vond ik 5 eieren terug onder ons terras.
    Die eieren werden begin juli gelegd en zijn bevrucht.
    Eén eitje werd geopend en daarin werd een embryo van 8 mm terugevonden.
    De eieren zitten nu in een broedmachine maar ik weet niet of ze zullen uitkomen.
    In die periode waren er toch dagen van rond de 10° c en koudere nachten.
    Wat gebeurt er dan in die omstandigheden.
    Denkt U dat de ontwikkeling is stilgevallen aangezien de trage groei van de foetus?
    Hoe kan ik nu weten of de embryo s nog in leven zijn.
    Mvg,

    Olivier

    • Beste Olivier,
      Het is mogelijk dat eieren buiten tot ontwikkeling komen. Soms vind ik in de tuin legsels die zijn ontwikkeld maar helaas zijn afgestorven. Twee jaar gelegen liepen er twee schildpadjes rond in de tuin die uit eieren waren gekomen die in de kas waren gelegd. In de kas wordt het meestal te warm (>45°C op 10 cm diepte). Buiten in de open lucht is het waarschijnlijk te koud, maar met de afgelopen zomer kan het misschien. Een koude periode hoeft niet erg te zijn, nachtelijke afkoeling is natuurlijk. Onder de grond koelt het vast niet zo snel af, de temperatuur wordt daar gebufferd. De grootte van het embryo is wel klein na 2 maanden. Weet je zeker dat de eieren begin juli zijn gelegd? Heb je bij het opengemaakte ei gezien of het hartje van het embryo klopte? Je moet maar even afwachten, misschien wordt het nog wat. Je kunt de ontwikkeling volgen door de eieren door te lichten (schouwen).
      Groet, Lodewijk

  28. bart zegt:

    Wat is de functie van de luchtkamer?

    • Hoi Bart,
      Sorry voor de late reactie. Een luchtkamer ontstaat doordat het ei langzaam vocht verliest als gevolg van verdamping. Pas gelegde eieren hebben geen luchtkamer, deze ontstaat meestal na ongeveer 30 dagen en wordt langzaam groter. De groei en het tijdstip waarop de luchtkamer ontstaat is niet altijd hetzelfde en is niet voorspellend voor het broedsucces. Ik weet niet of de luchtkamer een specifieke functie heeft voor de gasuitwisseling van het ontwikkelende embryo, dan zou ik verwachten dat de luchtkamer zich telkens op vergelijkbare wijze ontwikkeld.
      De groei van de luchtkamer hangt af van verschillende factoren zoals de luchtvochtigheid en vooral van de vochtigheid van het substraat, ook de schaaldikte zal van invloed zijn. Als de vochtigheid te hoog is, met name de vochtigheid van het substraat, kan het ei barsten. Ik kan mij voorstellen de de luchtkamer deze wisselingen in vochtigheid kan opvangen, immers lucht kan samengedrukt worden en via poriën in de eierschaal het ei verlaten, vloeistof niet.
      Groet, Lodewijk

  29. Nathalie zegt:

    Beste,

    Vandaag is ons eerste eitje uitgekomen na exact 2 maanden. (08/06/17 – 08/08/17)
    08/08/17 is het eitje open gegaan, en vandaag 10/08/17 is het schildpadje er volledig uit gekomen.
    Nu liggen er nog 2 in onze broeikas.
    Er liggen nu nog 2 eitjes in van hetzelfde legsel maar nog geen barstjes te zien.
    Is dit normaal? En hoelang kan het maximum duren?

    Alvast bedankt.
    Met vriendelijke groeten,
    Nathalie

    • Hoi Nathalie,
      Gefeliciteerd! Altijd leuk om zulke kleine schildpadjes te zien, zeker voor de eerste keer. Het verschil in uitkomen binnen een legsel kan rustig een paar dagen verschillen. Ik zou niet zo snel ingrijpen. De keren dat ik wel heb ingegrepen was er echt iets mis met het diertje en was niet levensvatbaar. Te vroeg openen heeft als nadeel dat de dooier nog niet is opgenomen, met het risico op infectie. Aan de andere kant komt het voor dat een schildpadje in de lengte in het ei zit. In deze positie heb ik een aantal maal dode volgroeide schildpadjes in het ei aangetroffen. Normaal gesproken zitten ze dwars in het ei, ik vermoed dat dit uitkomen vergemakkelijkt. Als ze in de lengte in het ei zitten is het wellicht te vergelijken met een “stuitligging” bij mensen, een moeilijke bevalling. Dit zijn mij eigen ervaringen, heb het nog niet ergens anders gelezen. Wellicht kunnen die diertjes toch geholpen worden, maar ik help tegenwoordig niet meer, ze moeten op eigen kracht het ei verlaten.
      Heb je de overige eieren nog doorgelicht? Zijn ze bevrucht? Doorlichten heeft nu geen zin meer als er een schildpadje in zit is het ei ondoorzichtig, maar een ondoorzichtig ei bevat niet altijd een schildpadje, het kan ook verrot zijn… Als de eieren niet uitkomen kan je ze na een week voorzichtig openen (voorzichtig met een lepeltje tikken, niet pulken met iets scherps), als je leven ziet stoppen en terug leggen in de broedmachine en in de gaten houden.
      Groet, Lodewijk

  30. Gert zegt:

    En als ze eieren legt, zitten er dan ook baby’s in

  31. Gert zegt:

    Ik heb ook een landschildpad maar kan zij ook eieren legen als er geen manetje bij zit?
    Ik ben heel blij met het beestje en kan het kwaad als ze een keer zout krijgt?

    • Hoi Gert, Als een vrouwtje alleen gehouden wordt zal ze minder of geen eieren leggen. Schildpadden kunnen sperma lang opslaan en nog 3 jaar na een paring bevruchte eieren leggen, het bevruchtingspercentage neemt wel af. Schildpadden kan je beter geen zout geven. Welke soort heb je?
      Groet, Lodewijk

  32. Hai lodewijk dit kromme schildpadje was trouwens van een ander legsel dan de eerste zuigeling 😉😄er liggen van beide legsels nog eieren ben dus erg benieuwd en deze zat 6 mnd in het ei . Groet uit cur , Sophie

  33. Hai lodewijk dank voor je reactie . Wat ik bij dit schildpadje bedoelde was dat ze niet dwars in ei is gegroeid maar op 1 zijkant , dus een kant is goed ontwikkeld maar zwaarder dan de andere zijkant . Dat zie en merk je ook duidelijk want ze loopt wat ongelukkig en mist ook klein stukje schild bij haar achterpootje en ik neem aan dat haar wervelkolom scheef is . Zou dat pijn veroorzaken denk jij ? Haar schildtekening is ook scheef . Groet uit curacao , Sophie

  34. En dan eindelijk .. Op 16 juni 2017 is er een ei van mijn kolenbrander uitgekomen na 6,5 maand . Een mooi gezond jong ! Zo blij ! Meteen na uitkomen liep ie al rond . Inmiddels al gegeten en de buikplooi en ” bobbel meteen de eerste dag al weggetrokken . Zo blij !

    • Hoi Sophie, leuk weer van je te horen en Gefeliciteerd! Daar moet je geduld voor hebben, bij Grieken duurt het 2 maanden, dat vind ik al lang. Succes met het opkweken.
      Groet, Lodewijk

      • Hai lodewijk , Ja heel blij en spannend nog twee eieren van dit legsel en nog 7 andere van andere legsels . Ben erg benieuwd ik laat ze met rust en als ik merk dat het zand erg droog is plens ik er wat water overheen . Groet , Sophie

      • Hai Lodewijk nu 3 weken later een tweede kolenbrander jong uit ei . Maar deze heeft een krom schildje waarsch omdat het op haar zij is gegroeid in het ei . Ik heb het ei nooit gedraaid maar toch dus zijlings in ei . Verder maakt ze een levendige indruk en yolksac is er nog , langzaam aan het intrekken . Groet Sophie

      • Hoi Sophie, leuk een tweede kleintje. Griekse landschildpadjes zitten vrijwel altijd dwars in het ei. Als ze net uit het ei komen hebben ze daarom een flinke plooi in het buikschild. Binnen een paar dagen is daar niks meer van te zien. Ik vermoed dat de dwarse positie gunstig is om uit het ei te breken. Het komt regelmatig voor dat een schildpadje vlak voor het uitkomen in het ei dood gaat. Altijd een trieste aanblik. Alle gebeurtenissen leg ik vast op foto, dus ook dode schildpadjes. Wat opvalt is dat deze vrijwel altijd in de lengte in het ei zitten.
        Groetjes, Lodewijk

  35. Sophie zegt:

    Ik zag met het doorlichten dat er luchtkamer is in beide ( eente opzij !) en dat de rest donkeroranje gekleurd was kon niet goed verder zien of er een vlek zat of bloedvaten

    • De plek van de luchtkamer kan erg variëren. Een onbevrucht ei kan op den duur uitdrogen, er ontstaat dan ook een “luchtkamer”, dus dat is geen teken dat de eieren bevrucht zijn. Meestal hebben onbevruchte eieren een vaal gele dooier. Nog even geduld…

      • Sophie zegt:

        Hai hai , sinds lange tijd regent het nu hier , ik laat ze maar even met rust . Over een week ga ik weer schouwen . Ben nu druk bezig met de schildpadden ze een slaaphoek te geven . Ze genieten trouwens volop van de modderbadjes die ze nu maken in de tuin ☺️🐢

      • Sophie zegt:

        Mijn kolenbrander heeft nu na een maand nog eens 3 eieren gelegd 😀de andere eieren liggen nog in de broedbak waarvan de 2 oudste eieren nu 4,5 maand ver zijn ..

  36. Sophie zegt:

    Ze zijn alle 5 spierwit . 2 van de 5 lagen heel lang op een droge plek die heb ik er ook
    maar bijgezet . Die zijn nu 3,5 maand ver en nog altijd spierwit . De andere 3 vond mijn dochtertje in het zand en schat ik op een paar dagen . De moeder schildpad is 15 jaar en de vader ( zeg maar haha ) 25 jaar . We hopen zo op nakweekjes!

    • Misschien kan je de oudste eieren voorzichtig (zonder draaien!) doorlichten, of gewoon geduld… Broedduur van kolenbranders kan erg variëren, tot wel 200 dagen geloof ik.

      • Sophie zegt:

        Ik zou dat vanavond eens kunnen proberen . Ik heb de eieren driekwart in de aarde zitten . Mag ik ze er dan uittillen ? Zonder te draaien natuurlijk . Zoals ik ze ook uit de legkuil gepakt heb ?

      • Sophie zegt:

        Ik zie zo wel een luchtkamer en de ander is zo wit dat het niet doorlicht kan worden . Misschien vanavond beter zicht . Wat zou het kunnen betekenen als je niet kan doorlichten ?

      • je kunt er ook een lampje tegenaan houden. Maar voorzichtig uitgraven kan ook. Succes

  37. Wat mooi . Ik heb nu zelf 5 eieren van kolenbrander schildpad in broedbak met aarde . We wonen op Curacao.

    • Leuk. Laat je de eieren “natuurlijk” uitbroeden of doe je ze in een broedmachine?

      • Sophie zegt:

        Hebben ze in bak met aarde zitten met plastic eroverheen waar luchtgaatjes in geknipt hebben . In de bak tegen de rand een vochtig sponsje gedaan en gaas erop tegen roofdieren als leguanen en evt ratten . Staat bij ons op het terras buiten . De temp werkt natuurlijk mee het is hier overdag 30 graden .

      • Lijkt me de beste broedmachine. Een dag nacht ritme is voor de embryo’s waarschijnlijk ook goed. Broedduur van kolenbranders is wel aardig lang geloof ik. Zie je al een witte band verschijnen? Of zijn de eieren helemaal ingegraven? Ik ben benieuwd naar het resultaat!

  38. Sophie zegt:

    Mooi om te zien . Wij wonen op curacao en hebben nu 5 eieren van kolenbranderschildpad in de bak . Hopen maar ..

  39. Tilly zegt:

    Ik heb dit jaar voor de eerste keer 18 eieren van mijn grieken (hoogstwaarschijnlijk zijn er maar enkele bevrucht). Hoewel iedereen ervoor waarschuwt de eieren niet te schouwen kan ik het niet laten. Ik heb al eens eerder eieren uitgebroed van mijn baardagaam, die eieren heb ik ook regelmatig doorgelicht en had toch 100% uitkomst. Ik wilde eigenlijk aan het onderzoek meedoen, maar ik heb maar 1 broedmachine en er zijn op verschillende data’s eieren gelegd, helaas.
    Ik ben benieuwd naar de volgende Trionyx.

    • Leuk dat je eieren hebt! Ik laat de eieren gewoon liggen in de broedmachine bij het schouwen met een klein LED lampje. Ik heb nog nooit een nadelig effect gemerkt. Met het hanteren van eieren moet je wel voorzichtig zijn. Veel schouwplezier!

  40. Tilly zegt:

    Wat een mooie foto’s, erg informatief. Ik heb het hele internet afgezocht naar het schouwen van eieren, maar niets is zo duidelijk als deze reportage, mijn complimenten!

    • Bedankt. Heb je ook eieren van schildpadden? Altijd leuk om de ontwikkeling van het embryo in het ei te volgen. Misschien leuk om te weten dat er binnenkort een artikel van mij in Trionyx verschijnt (uitgave van de Nederlandse Belgische Schildpadden Vereniging) over de relatie tussen de broedtemperatuur en schildanomalieën. Daar komt het doorlichten van eieren ook aan bod.

  41. jan zegt:

    Heel goed gedaan. Foto’s maken veel duidelijk.
    Ben heel wat te weten gekomen.

  42. pascal zegt:

    Zeer duidelijke omschrijving,kort en bondig.Top!

Plaats een reactie